Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 và những kiến thức cần nắm

Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 là một trong những cách sắp xếp đội hình phổ biến nhất. Thực ra điểm đáng chú ý nhất của nó là việc có thể biến chuyển, thay đổi nhanh chóng thành những dạng sơ đồ khác khi cần thiết. Để có cái nhìn tổng quan hơn về 4-1-4-1 thì hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay qua bài viết sau.

1. Tổng quan về sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1

Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 dùng duy nhất 1 tiền đạo

Khi xem bóng đá các giải đấu như Ngoại Hạng Anh hay Bundesliga, không khó để bắt gặp các đội xếp đội hình theo dạng 4-1-4-1. Vậy rất cuộc sơ đồ này có cách hoạt động ra sao, vai trò của từng vị trí như thế nào?

Sơ đồ 4-1-4-1 thực chất chỉ là biến thể khác của sơ đồ 4-5-1. Cụ thể thì chiến thuật này áp dụng 4 tuyến, tuyến phòng ngự gồm có 4 hậu vệ, bao gồm 2 hậu vệ cánh và 2 trung vệ.

Tuyến giữa chỉ có 1 tiền vệ phòng ngự, tuyến giữa thứ 2 đông hơn với 4 tiền vệ tấn công, trong đó bao gồm 2 tiền vệ trung tâm và 2 tiền vệ cánh. Cuối cùng tuyến trên cùng chỉ có duy nhất 1 tiền đạo tương tự dạng sơ đồ 4-2-3-1.

Tuyến đóng vai trò quan trọng nhất trong đội hình 4-1-4-1 chính là hàng hậu vệ. Tại đây, 4 cầu thủ chơi ở vị trí này phải có nhãn quan chiến thuật tốt, biết cách phối hợp với 1 cầu thủ tiền vệ phía bên trên. Ngoài ra, 2 cầu thủ hậu vệ cánh phải biết cách dâng cao hợp lý để tạo thế trận kiểm soát cùng 2 tuyến giữa.

Tiếp theo là tiền vệ phòng ngự, vì người chơi này chỉ thi đấu 1 mình nên tầm hoạt động là không cần nhiều. Vị trí của tiền vệ phòng ngự thường ở trước khu vực 16m50 và phải đảm bảo bóng được rót lên 4 tiền vệ phía trên.

Kế tiếp là tuyến 4 tiền vệ, những người chơi ở vị trí này có vai trò cũng vô cùng lớn không thua kém gì 4 hậu vệ. Nên nhớ, 2 tiền vệ cánh phải thường xuyên di chuyển, có thể lên tham gia tấn công tạo thành bộ 3 tiền đạo, lúc về thủ tạo thành 3 tiền vệ phòng ngự.

Cuối cùng cao nhất là vị trí tiền đạo trung phong hoặc tiền đạo cắm, người này cũng chỉ thi đấu một mình nhưng tầm hoạt động là rất rộng, bao gồm toàn phần sân đối thủ. Tiền đạo trung phong cần phải đón bóng tốt từ tiền vệ và biết cách chuyển hóa cơ hội thành bàn thắng.

2. Ưu điểm và nhược điểm của sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1

Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 gây áp lực cho tiền vệ kiến thiết

Nếu để ý kỹ thì 4-1-4-1 tỏ ra là một sơ đồ mạnh về phòng thủ. Với việc dùng tới 4 hậu vệ thêm vào cả 1 tiền vệ thủ nên hàng công đối phương sẽ rất khó tạo ra những tình huống nguy hiểm bên trong. Một số thế trận bị dồn ép quá mức, huấn luyện viên sẽ yêu cầu tiền vệ trung tâm trở thành trung vệ.

Ngoài ra, cũng đừng xem thường khả năng tấn công của 4-1-4-1. Nếu như 1 tiền vệ thủ chơi tốt thì tuyến trên sẽ được phép dâng cao với 5 người bao gồm 2 tiền vệ công và 3 tiền đạo. Trong chiến thuật 4-1-4-1, 2 tiền vệ cánh tuyến phía trên có thể leo biên tự do hoặc tiếp tục phối hợp với 2 tiền vệ trung tâm.

Dù vậy 4-1-4-1 tạo ra những áp lực cực lớn lên tiền vệ phòng ngự. Vì chỉ thi đấu 1 mình nên đối thủ có thể áp sát người này để cắt bóng trung chuyển giữa các tuyến. Ngoài ra, vì chỉ chơi với 1 tiền đạo nên hàng công của đội hình này cũng tương đối mỏng, nếu người này di chuyển không tốt thì sẽ rất tai hại.

4-1-4-1 cũng tỏ ra là một sơ đồ yếu thế khi triển khai phản công, đơn giản vì nó có quá nhiều vị trí bị cố định. Khi một vị trí di chuyển sai sẽ để lại khoảng trống tương đối lớn, đó cũng là điều mà HLV thường nhắc các học trò trong những buổi tập.

3. Những tình huống nên dùng sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1

Sơ đồ 4-1-4-1 có thể chuyển thành 4-1-2-1-2

Đầu tiên, thế trận nên áp dụng 4-1-4-1 là khi đội muốn hướng đến việc kiểm soát bóng. Với 1 tiền vệ phòng ngự và 4 tiền vệ tấn công nằm sau tiền đạo trung tâm, đội có thể xây dựng sự cân bằng giữa công lẫn thủ. Từ đây, họ có thể thống trị tuyến giữa, điều chỉnh thế trận và tạo ra cơ hội với nhiều pha bóng khác nhau.

Thứ hai, nên sử dụng 4-1-4-1 là khi cần tận dụng thế trận tấn công nhanh. Sơ đồ này cung cấp khả năng chuyển đổi linh hoạt với nền tảng là sự hiện diện của các tiền vệ tấn công và tiền đạo trung tâm, họ có thể lùi về hết hoặc dâng cao nếu thích. Cả 5 người đều dung hợp với nhau sẽ tạo ra một vũ khí vô cùng lợi hại.

Một thế trận khác mà 4-1-4-1 có thể được triển khai là lúc phòng ngự sâu, khi đối mặt với đội mạnh hơn hoặc cần bảo vệ lợi thế. Như đã nói, sơ đồ này có thể tạo ra một hàng phòng ngự ổn định với hàng tiền vệ dày đặc. Cả 4 tiền vệ phía trên có thể lùi xuống để tạo thành sơ đồ 4-5-1 đầy cứng cáp, và đó cũng được xem như là 1 chiếc xe 2 tầng.

Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 cũng có thể áp dụng để tạo bất ngờ cho đối thủ, chẳng hạn như khi đang dùng 4-4-2 hay bất thình lình chuyển sang sơ đồ này để làm xáo trộn đối thủ. Xem trực tiếp bóng đá online chắc hẳn các bạn đã từng nhìn thấy HLV thực hiện điều tương tự.

4. Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 và những cách khắc chế

Sơ đồ 4-5-1 là khắc tinh của 4-1-4-1

Đội hình 4-1-4-1 có thể bị khắc chế bởi sơ đồ 3-5-2 hoặc 5-3-2, nó còn được gọi là sơ đồ 3 hậu vệ hoặc sơ đồ 5 hậu vệ. Thông thường 3-5-2 cũng sẽ thiên về việc chiếm lĩnh tuyến giữa sân, điều này tạo ra áp lực lớn cho các cầu thủ đội bạn trong khu vực này. Thế trận kiểm soát cũng 4-1-4-1 từ đó mà gặp nhiều rắc rối nếu không phối hợp tốt.

Ngoài ra, có người còn dùng sơ đồ 4-2-3-1 để khắc chế 4-1-4-1 bằng cách tạo ra áp lực lên tuyến giữa và cả hàng phòng ngự. 4-2-3-1 dùng 2 tiền vệ phòng ngự và 3 tiền vệ công, nhưng vị trí này hoàn toàn có thể dâng cao và làm đảo lộn thứ tự di chuyển của các tuyến trong đội hình 4-1-4-1.

Nói chung, nhằm khắc chế 4-1-4-1, người ta sẽ hay dùng những đội hình thiên về kiểm soát tuyến giữa. Có thể là 3-5-2, 4-2-3-1 và thậm chí là cả 3-6-1. Dù vậy, tính chiến thuật của 4-1-4-1 nhìn chung khó bị phá vỡ vì các tuyến cân bằng đều khá tốt.

Một số cách khắc chế 4-1-4-1 cũng hay được sử dụng đó chính là sử dụng chuyền dài làm giảm tính cơ động của các tiền vệ trung tâm. Bên cạnh đó một số HLV còn nghĩ ra phương án như chơi cứng, phạm lỗi nhiều và cho những hiệu quả khá đáng kể.

5. Những sự thành công khi áp dụng sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1

Sơ đồ 4-1-4-1 của HLV lão làng Pep Guardiola

Jose Mourinho chắc chắn là cái tên được nhắc tới đầu tiên khi nói về thành công với sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1. Vào những năm 2004, bóng đá Châu Âu luôn kính sợ khi nói về chiến thuật dùng ngôi sao Claude Makelele của Mourinho.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng đóng góp vào thành công của đội hình năm đó là chủ yếu do công của Frank Lampard và Geremi, họ là những tiền vệ nhưng chơi chả khác nào tiền đạo ảo khi liên tục dâng cao. Chỉ bằng chừng đó, Jose Mourinho đã giúp đội bóng nước Anh vô địch tận cả Champions League và EPL.

Trước đây, Pep Guardiola cũng hay áp dụng 4-1-4-1 cho Manchester City. Cầu thủ quan trọng nhất của ông ấy trong đội hình thời điểm đó chính là David Silva. Anh chơi như một tiền vệ tự do và làm biến hóa ảo diệu sơ đồ này theo nhiều kiểu khác nhau.

Sau này khi không còn David Silva, Pep có Kevin de Bruyne đóng vai trò thay thế cầu thủ người Tây Ban Nha. Dù vậy ông cũng không thường xuyên áp dụng lại chiến thuật này vì dễ bị đối thủ áp đảo tuyến giữa. Thay vào đó ông thầy này lại thích dùng các biến thể tình huống của 4-1-4-1 hơn.

Ngoài ra dưới thời Mauricio Pochettino, Tottenham cũng hay sử dụng sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 với Harry Kane đóng vai trò làm trung phong. Họ thể hiện phong độ khá xuất sắc tại Ngoại hạng Anh và còn vào đến trận chung kết UEFA Champions League.

Hy vọng, sau bài viết trên của galaxy6623 các bạn đã có được cái nhìn toàn cảnh về sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1. Dạng sắp xếp đội hình này tỏ ra vô cùng hiệu quả và như đã nói cũng khá dễ triển khai.